90 saniyede ezberleme yöntemi, bilgiyi kısa sürede akılda kalıcı hale getirmeyi amaçlayan çeşitli tekniklerin genel adıdır. Bu yöntemler, genellikle hafıza teknikleri, görselleştirme, ilişkilendirme ve tekrar gibi stratejileri bir araya getirerek bilgiyi daha kolay işlenir hale getirmeyi hedefler. Tek başına kesin bir yöntem olmaktan ziyade, farklı tekniklerin bir kombinasyonunu ifade eder. Özellikle sınavlara hazırlık, sunum hazırlığı veya hızlı bilgi edinimi gibi durumlarda sıklıkla başvurulan bir yaklaşımdır.
90 saniyede ezberleme yaklaşımı, insan beyninin bilgi işleme süreçlerini optimize etmeye odaklanır. Bu kapsamda, aşağıdaki temel ilke ve teknikler sıklıkla kullanılır:
Aktif Tekrar (Spaced Repetition): Bilgiyi belirli aralıklarla tekrar etmek, unutma eğrisini yavaşlatır ve uzun süreli hafızaya geçişi kolaylaştırır. 90 saniye içinde bilgiyi okuyup tekrar etmek, bu sürecin başlangıcı olabilir. Aktif Tekrar hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Görselleştirme: Soyut bilgileri somut imgelere dönüştürmek, hatırlamayı kolaylaştırır. Örneğin, bir tarihi olayı zihninizde canlandırabilir veya bir formülü görsel bir sembolle ilişkilendirebilirsiniz. Görselleştirme yöntemleri hafıza tekniklerinde sıkça kullanılır.
İlişkilendirme (Association): Yeni bilgileri zaten bildiğiniz şeylerle ilişkilendirmek, hatırlamayı kolaylaştırır. Örneğin, bir kelimeyi benzer sesli bir kelimeyle veya bir kişiyi tanıdığınız başka bir kişiyle ilişkilendirebilirsiniz. İlişkilendirme hafıza sarayı tekniğinin temelidir.
Parçalara Ayırma (Chunking): Uzun ve karmaşık bilgileri daha küçük, yönetilebilir parçalara ayırmak, öğrenmeyi kolaylaştırır. Örneğin, bir telefon numarasını 3-3-4 şeklinde gruplandırmak, hatırlamayı kolaylaştırır. Parçalara Ayırma bilişsel yükü azaltır.
Kısaltmalar ve Akrostişler: Bilgileri hatırlamak için kısaltmalar (örneğin, renkleri hatırlamak için "kırmızı, turuncu, sarı..." yerine "ko-tu-sa...") veya akrostişler (cümlelerin baş harflerinden oluşan kelimeler) oluşturmak, hafızayı güçlendirir.
Hikaye Anlatımı: Bilgileri bir hikaye içinde sunmak, hatırlamayı kolaylaştırır. Hikayeler, bilgiyi anlamlı bir bağlama yerleştirir ve duygusal bir bağlantı kurar.
Hafıza Sarayı (Method of Loci): Bu teknikte, ezberlemek istediğiniz bilgileri zihninizde oluşturduğunuz sanal bir mekanda (örneğin, evinizde) belirli yerlere yerleştirirsiniz. Daha sonra, bu mekanda gezinerek bilgileri hatırlarsınız. Hafıza Sarayı eski bir Yunan tekniğidir.
PQ4R Yöntemi: Okuma ve anlama becerilerini geliştiren bu yöntem, şu adımlardan oluşur: Önizleme (Preview), Soru Sorma (Question), Okuma (Read), Düşünme (Reflect), Tekrar (Recite), Gözden Geçirme (Review).
90 saniye içinde ezberleme, bu tekniklerin hızlı bir şekilde uygulanmasını gerektirir. İşte olası bir senaryo:
Hızlı Okuma ve Önizleme (15 saniye): Metni hızla gözden geçirin, anahtar kelimeleri ve başlıkları belirleyin. Hızlı Okuma teknikleri bu aşamada faydalı olabilir.
Anahtar Kelimeleri Seçme ve İlişkilendirme (30 saniye): Metindeki en önemli kelimeleri veya kavramları belirleyin ve bunları görsel imgelerle, bildiğiniz şeylerle veya duygusal bağlantılarla ilişkilendirin.
Zihinsel Tekrar ve Bağlantı Kurma (30 saniye): Anahtar kelimeleri ve ilişkili imgeleri zihninizde tekrar edin. Bunları bir hikaye veya bir hafıza sarayı içinde canlandırın.
Hızlı Gözden Geçirme (15 saniye): Tüm bilgileri hızla gözden geçirin ve eksik noktaları tamamlayın.
90 saniyede ezberleme yöntemi, hızlı bilgi edinimi için faydalı olabilirken, bazı sınırlamaları da vardır:
Sonuç olarak, 90 saniyede ezberleme yöntemi, doğru tekniklerle ve düzenli pratikle hızlı bilgi edinimi için etkili bir araç olabilir. Ancak, derinlemesine anlama ve uzun süreli hafıza için daha kapsamlı öğrenme stratejileriyle birlikte kullanılması önerilir.